اقتصاد

«  اطلاعات اقتصادی الجزایر »
الجزایر پس از استقلال با توجه به تنگنا های موجود و شرایط پس از رهایی از استعمار فرانسه، از سیستم سوسیالیستی پیروی می کرد. اما در سال های اخیر با خصوصی سازی های بعمل آمده و برداشتن برخی محدودیت ها، از این سیاست اقتصادی فاصله گرفته است. نفت و گاز نیز به عنوان اصلی ترین منابع درآمدی کشور حدود 97 درصد صادرات الجزایر را تشکیل می دهد. صنایع غذائی، صنایع سبک، صنایع داروئی، فولاد و صنایع معدنی از مهمترین فعالیت های صنعتی است. در بخش کشاورزی تولید گندم، جو، زیتون، انواع میوه و دامداری مهمترین تولیدات کشاورزی الجزایر را تشکیل می دهد. صادرات غیرنفتی الجزایر در سال 2011 به نسبت سال قبل 40 درصد افزایش یافت و به 15/2 میلیارد دلار رسید. به نقل از آمار گمرک  این کشور  مهمترین محصولات صادراتی غیر نفتی الجزایر را در این سال مشتقات نفتی و صنایع غذائی تشکیل داده است. در خصوص واردات الجزایر 320 هزار دستگاه خودرو در سال 2011 وارد کرده است. واحد پول این کشور دینار الجزایر است که در نرخ تبدیل دولتی هر یورو برابر با 107 دینار و هر دلار برابر 78 دینار است.
 

اطلاعاتی پیرامون وضعیت اقتصادی الجزایر

ارزش کل صادرات(نفتی و غیر نفتی) در سال 2011

 75 میلیارد دلار

ارزش کل واردات(2011)

48 میلیارد دلار

مازاد تجاری

27 میلیارد دلار

صادرات غیر نفتی

15/2 میلیارد دلار

ذخایر ارزی(2011)

173 میلیارد دلار

بدهی خارجی

 4میلیارد دلار

تولید ناخالص داخلی

183 میلیارد دلار

نرخ رشد GDP

9/2 درصد

سرانه تولید ناخالص داخلی بر مبنای PPP

7200 دلار

سرانه تولید ناخالص داخلی (اسمی)

4400 دلار

نرخ تورم

4 درصد

نرخ بیکاری

10 درصد

سهم بخش  های مختلف در اقتصاد الجزایر

کشاورزی: 9 درصد

صنعت: 61 درصد

خدمات: 30 درصد

تولید نفت

4/1 میلیون بشکه در روز

صادرات نفت

2/1 میلیون بشکه در روز

تولید گاز طبیعی

85 میلیارد متر مکعب

صادرات گاز

62 میلیارد متر مکعب

تولید برق

9 هزار مگاوات

 
صنایع الجزایر
صنعت این کشور در درجه اول شامل صنایع نفت و گازمى باشد و صنایع داروسازى ، آهن و فولاد درمراحل بعدی قرار دارند. بیش از97% در آمد صادراتی کشور از محل صادرات نفت و گاز بدست مى آید. تولیدات داخلی صنعتی تکاپوی پاسخ به نیاز داخلی را نمی دهد. این نیاز در تمامی عرصه  های صنعتی وجود دارد. به همین منظور در برنامه توسعه ای 5 سالة الجزایر برای سال های 2010 تا 2014 تا سقف 10 میلیارد دلار برای مدرن سازی صنایع و کمک به ایجاد 20 هزار شرکت کوچک و متوسط در نظر گرفته شده است. الجزایر به عنوان یک کشور در حال توسعه بدنبال توسعه همه جانبه و بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی است و توسعه امور زیربنائی جایگاه مهمی در نزد مسئولین این کشور دارد. بطوری کهدولت این کشور در برنامه پنج ساله سوم برای سال های 2010 تا 2014 مبلغ 286 میلیارد دلار در نظر گرفته است.الجزایر در زمینه تولید لوازم خانگی برقی سه دهه سابقه دارد ولیغالب این صنایع از سال 2000 میلادی به بعد در الجزایر پا به عرصه ظهور و رشد نموده اند .در بین این تولیدات محصولاتی مانندانواع تلویزیون ، یخچال ، لباسشویی ،آبگرمکن ، مایکرو فر ،اسپلیت ، انواع لوازم برقی آشپزخانه با مارک های  داخلی و خارجی مونتاژ  می شود.
 
صنایع داروئی الجزایر
قطب اصلی صنایع داروئی الجزایر گروه صیدال است. این گروه تولید دارو های ژنریک را به بیش از 100 قلم رسانده است. علاوه بر صیدال، چند شرکت های خصوصی الجزایری و تعدادی شرکت خارجی از جمله شرکت فرانسوی Sanofi- Aventis ، شرکت انگلیسیGlaxo Smith Kline نیز در الجزایر واحد تولید داروئی تاسیس کرده اند. چند شرکت عربستانی و اردنی نیز اقدام به تولید دارو در الجزایر می کنند. ضمن اینکه چند پروژه صنایع داروئی نیز در الجزایر در حال احداث است که می توان به کارخانه تولید انسولین در شهر قسنطینه با ظرفیت تولید 5 میلیون واحد در سال اشاره نمود. مهمترین شرکت های الجزایری در این رابطه  را بیو فارم، Pharmidal، Airlab، Pharmallience، تشکیل می دهند.  
 
بخش نیرو:
در بخش تولید برق این کشور نزدیک به 9 هزار مگاوات تولید می کند که بیشتر آن از طریق نیروگاه  های آبی است. در بخش مربوط به آب هم اینک 64 سد با ظرفیت ذخیره سازی 7 میلیارد متر مکعب در حال بهره برداری است. البته در برنامه دولت ساخت 30 سد دیگر قرار دارد که 13 سد در حال ساخت است که با اتمام آن ها حجم ذخیره سازی آب پشت این سد ها به 9 میلیارد مترمکعب می رسد. این در حالی است که در سال 1999 تعداد 44 سد با ظرفیت 3/3 میلیارد مترمکعب در الجزایر وجود داشت. همچنین اخیراً یک پروژة عظیم انتقال آب به مناطق کم آب جنوب الجزایر در  Tamanraset به طول 750 کیلومتر و با هزینه 3 میلیارد دلار به بهره برداری رسید که روزانه 50 هزار متر مکعب آب را به 340 هزار نفر از سکنه این منطقه می رساند.
 
 
معدن:
الجزایر اولین تولید کننده گاز طبیعی در آفریقا و چهارمین شرکت  صادر کننده LNG، سومین صادر کنندة LPG و پنجمین صادر کننده بزرگ گاز طبیعی در سطح جهان است.این کشور همچنین عضو اوپک با تولید روزانه 4/1 میلیون بشکه نفت در روز است. علاوه بر نفت و گاز, معادن سرب، روی، طلا  در الجزایر در حال استخراج است. تولید سیمان الجزایر به عنوان یکی از مهمترین استفاده کنندگان کانی های معدنی در سال 2010 حدود 18 میلیون تن بود که دولت قصد دارد برای تامین نیاز داخلی، در یک برنامه میان مدت آن را به 25 میلیون تن در سال برساند. زیرا در برنامه 5 ساله 2014-2010  ساخت 4/2 میلیون واحد مسکونی پیش بینی شده است. در همین رابطه تولید آهن الجزایر نیز در این سال به 3/1 میلیون تن رسید که 70 درصد آن از سوی شرکت میتال و مابقی از سوی شرکت دولتی Somifer بود. الجزایر همچنین دهمین تولید کننده و پنجمین صادر کننده فسفات است. ضمن اینکه در صحرای جنوب الجزایر معادن اورانیوم و طلا نیز وجود دارد. الجزایر در سال 2009 حدود 8/1 تن طلا به ارزش 5/44 میلیون دلار تولید کرد که امکان تولید 5 تا 6 تن طلا در سال با استفاده از معادن طلای موجود در جنوب این کشور وجود دارد.
 
سرمایه گذاری در الجزایر
بنا به اعلام سازمان توسعه و تجارت ملل متحد UNCTAD ، الجزایر در سال 2008  توانست 6/2 میلیارد دلار و در سال 2009 در همین حدود سرمایه  های خارجی را به خود جلب کند. در زمینة سرمایه گذاری الجزایر در خارج از کشور نیز از 295 میلیون در سال 2007 به 318 میلیون دلار در سال 2008 رسید که البته با اندکی کاهش در سال 2009 به 309 میلیون دلار رسید. موسسات و نهاد های مسئول در امر سرمایه گذاری در بعد سیاست گذاری ها  شامل:
 
1-    شورای ملی سرمایه گذاری یا CNI که سیاست ها، اولویت ها، مناطق توسعه ای، ابتکارات  و مشوق ها و طرح  های سرمایه گذاری را تعیین می کند.
2-    وزارت صنایع؛ شرکت های کوچک و متوسط؛ سرمایه گذاری که سیاست ها و اولویت های ارتقا و توسعه در شرکت های کوپک و متوسط و سرمایه گذاری را پیشن هاد می دهد.
3-    دیگر وزارتخانه  ها  به تناسب اختیارات
4-    آژانس توسعه سرمایه گذاری یا ANDI که شرایط دستیابی به مزیت ها و مشوق ها را تعیین می کند و در برخی استان ها دارای نمایندگی  های مستقل است.
5-    آژانس ملی اجاره و اصلاحات ارضی یا ANIREF که امکانات دسترسی به زمین در مناطق صنعتی و مناطق مورد فعالیت را مدیریت می کند.
6-     کمیته  محلی مساعدت و ارتقای  سرمایه گذاری در استان ها
 
الحاق به سازمان جهانی تجارت
روند شروع مذاکرات برای پیوستن الجزایر به این سازمان در سال 1987 و از زمان فعالیت سازمان GATT (موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت) شروع شد که از آن زمان 10 دور مذاکرات چند جانبه انجام شد که طی آن حدود 1600 سوال در مورد سیستم اقتصادی مطرح شد. 93 جلسة دوجانبه نیز با 21 کشور در این رابطه برگزار گردید. طی سال های 2008 و 2009 نیز مجموعاً 96 سوال از سوی امریکا و اروپا مطرح شد که  10 مورد از آن مربوط به شاخص های اقتصادی ملی بود. بقیه سوال ها هم در مورد سیستم  های تنظیم قیمت ها، قیمت دوگانة گاز، واردات خودرو های مستعمل،  موانع فنی و تجاری، مالیات بر مصرف و نیز یارانه  ها اختصاص داشت.
 
اوضاع بدهی خارجی الجزایر
      اقتصاد الجزایر پس از آنکه زمانی در آستانة ورشکستگی بود، هم اینک به دورانی رسیده است که بدهی های خارجی به خوبی در حال تسویه شدن است. بدین ترتیب که از سال 2004  الجزایر بیش از 16 میلیارد دلار از بدهی  های خود به کلوپ پاریس را پرداخت کرد. نزد بانک جهانی، بانک توسعه آفریقا و دیگر موسسات مالی بین المللی هم 1/3 میلیارد دلار تسویه شد. تحولات بدهی خارجی الجزایر در سال های اخیر بدین ترتیب بوده است:


ارقام به میلیارد دلار

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

1999

9/3

3/4

9/4

5

5/16

8/21

23

14/28

 
در سال 2009  بازپرداخت بدهی  ها تن ها 2 درصد از کل درآمد های صادراتی را شامل شد. در حالی که در سال 1999 این سهم به 39 درصد رسید و در سال های 2005 و 2007 نیز به ترتیب با یک روند نزولی 5/9 و 3/2 درصد شد که نشان می هد اقتصاد کشور امروز یک اقتصاد بدهکار نیست. مدیریت بدهی  های کشور به مدد یک بازار جهانی خوب برای نفت و گاز توانست منابع مالی الجزایر را سر و سامان دهد.  اقتصاد امروز الجزایر هم توانسته است عملاً خود را از بدهی ر ها کند .
 
کشاورزی
علیرغم اب و هوای مناسب بویژه در شمال الجزایر این کشور از  وارد کنندگان مهم غلات در آفریقاست. به طوری که در سال 2008 و بدنبال برداشت کم محصول و بالا رفتن بهای جهانی غلات، الجزایر مجبور به واردات 5/6 میلیون تن غلات به ارزش 2/3 میلیارد دلار شد و پس از مصر به عنوان دومین وارد کننده گندم در سطح آفریقا مبدل شد. به گفته مدیر سازمان غله الجزایر، این کشور در سال 2011 معادل حدود 5 میلیون تن گندم وارد کرده استد. اما با این وجود در دیگر فرآورده  های کشاورزی نظیر جو و انواع میوه ها از ظرفیت بالائی برخوردار است و خرما و زیتون این کشور نیز  از شهرت برخوردار است.
 
زیتون الجزایر
تولید روغن زیتون الجزایر که بین 40 تا 50 هزار تن برآورد می شود، بیشتر برای تامین مصرف داخلی است و مقدار کمی از آن صادر می شود. ضمن اینکه به لحاظ عدم وجود مارک و یا برچسب معتبر و شناخته شده جهانی برای روغن زیتون الجزایر و علیرغم کیفیت بالای انواع روغن زیتون الجزایر، تن ها یک درصد آن مطابق با استاندارد های جهانی عرضه می شود.هم اینک الجزایر در ردة دهم کشور های تولید کنندة زیتون قرار دارد. جدولی که در راس آن کشور اسپانیا با 2/6 میلیون تن و ایتالیا با 5/3 میلیون تن و یونان با 5/2 میلیون تن ، 3 کشور اول تولید کننده زیتون در سطح جهانی هستند و بدنبال آن ها ترکیه و تونس هر یک با حدود یک میلیون تن و مراکش و سوریه و مصر و پرتغال و پس از آن ها الجزایر با 200 هزار تن قرار دارد.
 
خرمای الجزایر
           تولید خرما در الجزایر به 600 هزار تن می رسد که از حدود 17 میلیون درخت خرمای این کشور استحصال می شود. خرمائی که بیشتر در مناطق جنوبی و شرقی این تولید می شود و جایگاه مهمی در اقتصاد کشاورزی این کشور  دارد و منبع درآمد 5/2 میلیون نفر در جنوب این کشور است. الجزایر به همراه مصر، عربستان، ایران ، پاکستان و عراق از مهمترین تولید کنندگان خرما در جهان است. اما با این وجود حدود 12 هزار تن صادرات داشته که دولت این کشور قصد دارد تا در یک برنامه 5 ساله تا سال 2014 صادرات خرما را 4 برابر کند و به 50 هزار تن در سال برساند.هم اینک هر کیلو خرما در بازار داخلی حدود 450 دینار و در بازار های خارجی تا 6 دلار در هر کیلو عرضه می شود.
 
چوب پنبه
        چوب پنبه از پوست نوعی درخت بلوط بدست می آید و به خاطر اینکه بهره برداری از آن بدون قطع و صدمه به درخت، قابل استحصال است، تولید آن در جهت حفظ محیط زیست است . همچنین از آنجا که بیشتر در مناطق خشک کاشته می شود در جهت مقابله با بیابان زائی نیز می تواند موثر باشد. کشور های پرتغال، اسپانیا و ایتالیا برزرگترین تولیدکنندگان چوب پنبه در جهان هستند. چوب پنبه در430 هزار هکتار از جنگل های الجزایر یافت می شود. تولید ملی چوب پنبه در الجزایر بین 10 تا 15 هزار تن  برآورد می می شود و در این بازار پرتغال با 57 درصد و اسپانیا با 23 درصد سهم دارند و الجزایر با 7 درصد تولید جهانی در جایگاه سوم قرار دارد.
 
    حمل و نقل و شبکه راه ها
          یکی از مهمترین کار های عمرانی الجزایر در سال های اخیر بخش حمل و نقل بوده است. به طوری که در برنامه 5 ساله مربوط به 2005 تا 2009  بیش از 700 میلیارد دینار  به آن اختصاص یافت و در برنامه پنج ساله 2010 تا 2014 هم 2800 میلیارد دینار دیگر برای آن در نظر گرفته شده است و کشور در حمل و نقل زمینی، دریائی و
 
هوائی شاهد به بهره برداری رسیدن پروژه  های مختلفی است. در خصوص حمل و نقل شهری تراموای الجزیره یکی از شیوه  های حمل و نقل در نظر گرفته شده برای این شهر است که در سال2011 راه اندازی شد. در خصوص متروی الجزیره نیز خط اول آن به طول 5/9 کیلومتر اخیراً به بهره برداری رسید. شبکه بزرگراه  های الجزایر نیز اکنون با بهره برداری ا بخش اعظم بزرگراه شرق به غرب به 3 هزار کیلومتر رسیده است. طول جاده  های این کشور هم اکنون از 111 هزار کیلومتر فراتر رفته که 26 درصد آن یعنی 29 هزار کیلومتر جزو راه های ملی هستند و 23 هزار کیلومتر یا 22 درصد آن را راه  های استانی و 52 درصد آن یا 59 هزار کیلومتر راه های روستائی هستند. الجزایر یک بزرگراه دیگر 1020 کیلومتری در حال ساخت دارد که در چارچوب برنامه بیست ساله تا سال 2025 تکمیل خواهد شد و  از مناطق مرتفع  این کشور در شمال  تا صحرا در جنوب را پوشش می دهد.  خطوط آهن به 4000 کیلومتر و تعداد فرودگاههای با باند آسفالت شده به 57 مورد می رسد که 12 مورد آن با باند بیش از 3047 متر است.
 
خلاصه برنامه پنج ساله سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی الجزایر
(2014-2010)
 برنامه سرمایه گذاری عمومی برای دوره 2014-2010 دارای تعهدات مالی و اختصاص اعتبارات به میزان 286 میلیارد دلار است که در دو بخش تقسیم می گردد.
الف- تکمیل پروژه های بزرگی که تاکنون در زمینه های راه آهن، جاده سازی، آب شروعگردیده که اعتبار آن بالغ بر 130 میلیارد دلار برابر 9700 میلیارد دینار جزایری است.
ب‌-  تعهد به انجام پروژه های جدید به مبلغ  156 میلیارد دلار
 -      ساخت بیش از 5000 واحد آموزشی ملی (1000 کالج و 850 دبیرستان)، 600000 واحد آموزشی – تربیتی دانشگاهی و 400 هزار خوابگاه دانشجویی ، ساخت بیش از 300 موسسه آموزشی و آموزش حرفه ای
-         ساخت بیش از 1500 واحد زیرساختهای بهداشتی شامل (172 بیمارستان، 45 مجتمع اختصاصی بهداشتی، و 377 پلی کلینیک ، .... 70 واحد اختصاصی برای معلولین.
-      ساخت 2 میلیون واحد مسکونی که 1.2 میلون واحد از آنها در طول برنامه پنجساله دوم تحویل شده و 800 هزار واحد الباقی تا قبل از سال 2014 تحویل خواهد شد.
-        اتصال بیش از یک میلیون واحد مسکونی به شبکه گاز طبیعی و برق دار نمودن 220 هزار واحد مسکونی روستایی
 
-         بهبود وضعیت آب آشامیدنی ، بویژه با ساخت 35 سد و 25 سیستم انتقال آب و به اتمام رساندن تمام ایستگاههای تصفیه آب شور دریا
-      ساخت بیش از 5000 زیرساخت برای جوانان و ورزش عمومی ، شامل 80 استادیوم ورزشی، 160 سالن ورزشی ، 400 استخر و بیش از 200 خانه و اقامتگاه مخصوص جوانان.
-      همچنین 40% از اعتبارات این برنامه پنجساله سوم اختصاص به توسعه زیرساختهای پایه جهت بهبود بخش عمومی مشتمل بر موارد زیر است:
-      بیش از 3100 میلیارد دینار جزایری جهت بخش امور زیربنایی برای پیگیری توسعه راهها و مدرنیزه کردن آنها و افزایش ظرفیت جاده ها.
بیش از 2800 میلیارد دینار جزایری اختصاص به بخش حمل و نقل جهت مدرنیزه نمودن و توسعه شبکه راه آهن، بهبود حمل و نقل شهری (خصوصاً با ایجاد نزاموی در 14 شهر بزرگ الجزایر) و همچنین مدرنیزه نمودن زیرساختهای هوایی- دریایی
اختصاص بیش از 500 میلیارد دینار جزایری برای آمایش و محیط زیست و بیش از 1800 میلیارد دینار جزایری برای بهبهود تجهیزات و احیا تجمعات محلی و بخش قضایی و ادارات مالیاتی، بازرگانی و کار
علاوه بر موارد فوق الذکر حجم فعالیتها که بعنوان افزار ملی برای انجام پروژه ها است، طی برنامه پنحساله بیش از 1500 میلیارد دینارالجزایری بوده توسعه اقتصادی ملی مشتمل بر موارد ذیل است:
 -         اختصاص بیش از 1000 میلیارد دینار جزایری جهت پشتیبانی کشاورزی و روستایی که از سال 2009 به اجرا درآمده است.
-      اختصاص بیش از 150 میلیارد دینار جزایری برای ارتقاء بنگاههای کوچک و متوسط اقتصادی الجزایر از طریق ساخت نواحی صنعتی، پشتیبانی و حمایت عمومی از به روز نمودن و بهبود اعتبارات بانکی تا سقف 30 میلیارد دینار جزایری
-      اختصاص بیش از 2000 میلیارد دینار جزایری از اعتبارات بانکی برای توسعه صنعتی و اختصاص جهت ساخت  مراکز جدید برق و توسعه صنایع و پتروشیمی مدرنیزاسیون بنگاههای عمومی
-      اختصاص 350 میلیارد دینار جزایری از برنامه پنجساله سوم توسعه برای اشتغل فارغ التحصیلان دانشگاهی و آموزش حرفه ای و حمایت از ایجاد بنگاههای کوچک اقتصادی و مالی و ایجاد 3 میلیون اشتغال در طی این دوره پنجساله
-      اختصاص 250 میلیارد دینار جزایری جهت رشد توسعه اقتصادی با حمایت از تحقیقات عملی و همگانی نمودن تحصیلات و بکارگیری تجهیزات کامپیوتری در تمام دستگاههای آموزشی و دستگاههای اجرایی دولتی و عمومی